به هنگام زلزله چکار کنیم

زلزله یکی از حوادث طبیعی است که در اثر واکنش زمین به شرایط مختلف اتفاق می‌افتد و شرایط خاصی به وجود می‌آورد که ممکن است بسیاری از ما تاکنون آن شرایط را تجربه نکرده باشیم. زلزله همانند سایر حوادث طبیعی شرایط خاص خود را دارد و با خسارت مالی و جانی همراه است، اما می‌توان با اتخاذ راهکارهای مناسب از افزایش این خسارات جلوگیری کرد. معمولاً مهندسین سازه شرایطی را فراهم می‌آورند که ساختمان به هنگام زلزله مقاومت کافی داشته باشد و در برابر تکان‌های شدید تخریب نشود. بااین‌حال، برخی از نقاط ساختمان از استحکام بیشتری برخوردارند و احتمال تخریب آنها کمتر است؛ به همین دلیل کارشناسان توصیه می‌کنند که از این نقاط برای کاهش خسارت جانی استفاده کنیم.

در ادامه به برخی بایدها و نبایدهای رفتاری به هنگام زلزله اشاره خواهیم کرد که حاصل سال‌ها تجربه افراد مختلف بوده است و معمولاً توسط ستاد بحران توصیه می‌شوند. پس با ما همراه باشید.

هنگام زلزله در چه محلی هستیم؟

به هنگام زلزله، محل اقامت و ایستادن بسیار مهم است و با توجه به مکان لحظه‌ای توصیه‌های ایمنی صادر می‌شوند. زمانی که یک زلزله اتفاق می‌افتد ممکن است در داخل ساختمان، خارج از ساختمان، داخل ماشین و یا در یک محل خاص گیر افتاده باشیم. هرکدام از این اماکن شرایط خاص خود را دارند و با توجه به محل آنها باید عکس‌العمل مناسب داشته باشیم.

اگر در داخل ساختمان باشید

• سعی کنید به حالت خوابیده یک پوشش یا سرپناه برای خود پیدا کنید؛ میزهای محکم یا بخشی از مبلمان منزل می‌تواند مناسب باشد و تا زمانی که زلزله تمام شود در آنجا باقی بمانید. اگر در نزدیکی شما میز با هر وسیله محکم دیگری وجود نداشت، به یک گوشه از ساختمان بروید و دست خود را بر روی سر قرار دهید.

• از پنجره‌ها، شیشه‌ها، درهای بیرونی و دیوارها و هر چیزی که احتمال دارد سقوط کند مانند لامپ، لوستر، ساعت و وسایل تزئینی دور شوید.
• اگر به هنگام زلزله در رختخواب هستید، همانجا بمانید و از بالش به عنوان یک محافظ برای سر خود استفاده کنید. اما اگر بر روی تخت‌های چند طبقه قرار دارید و احتمال سقوط آن می‌رود، سریع پایین بیاید و به نزدیک‌ترین مکان امن بروید.
• باوجوداینکه در بیشتر موارد استفاده از چارچوب در توصیه می‌شود، اما تا زمانی که از استحکام آن اطمینان نداشته باشید به سمت آن نروید. بسیاری از درب‌های ساختمانی از مواد سبک و غیر مقاوم ساخته می‌شوند و در برابر زلزله به راحتی خم و شکسته می‌شوند.

• در طول لرزش از ساختمان خارج نشوید و صبر کنید تا زلزله تمام شود. حرکت به سمت بیرون ممکن است با عدم تعادل و سقوط شما همراه باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر آسیب‌ها زمانی رخ می‌دهند که افراد داخل ساختمان دچار اضطراب شده‌اند و به‌سرعت به سمت خارج ساختمان حرکت می‌کنند. این خروج سریع می‌تواند به دلیل ازدحام به خفگی نیز منجر شود.
• هرگز از آسانسور استفاده نکنید. آسانسور یک وسیله برقی است و به‌صورت آویزان عمل می‌کند. علاوه بر اینکه احتمال می‌رود برق قطع شود و آنجا بمانید، ممکن است کابل آسانسور پاره شده و با سرعت بالا سقوط کنید.
• توجه داشته باشید که احتمال خروج سیم برق از دیوار وجود دارد و ممکن است منجر به برق گرفتگی و آتش‌سوزی نیز شود. بنابراین هنگام حرکت و بعد از پایان زلزله به این مورد نیز توجه داشته باشید.

[irp posts=”4538″ name=”پوشش محافظ ضد زلزله براي ديوار ها”]

اگر در خارج از ساختمان هستید

• همانجا باقی بمانید و به سمت داخل هجوم نبرید. ورود شما به ساختمان به هر بهانه‌ای (مثل نجات اعضای خانواده) ممکن است به فاجعه‌ای بزرگ منجر شود و وضعیت حادثه را وخیم کند.
• از ساختمان‌ها، تیر برق و سیم‌های برق دور شوید. در هنگام زلزله احتمال سقوط ساختمان یا تیرهای برق وجود دارد. هرچه از این موارد دور باشید، احتمال خسارت جانی و مالی کم می‌شود.
• هنگامی‌که شرایط بهتر شد، توصیه می‌شود که به سمت ساختمان هجوم نبرید. معمولاً هر زلزله‌ای با پس‌لرزه همراه است. با توجه به اینکه در جریان زلزله اصلی بافت ساختمان شل شده است و احتمال سقوط امکانات ساختمان وجود دارد، لطفاً وارد ساختمان نشوید و مطابق با دستور ستاد بحران عمل کنید.

اگر در داخل خودرو هستید

• به‌سرعت ماشین را در یک مکان امن متوقف کنید و داخل آن بمانید. از پارک کردن کنار ساختمان‌ها، روی پل، نزدیک درختان و سیم‌های برق خودداری کنید. پارک کردن ماشین در این نقاط می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای شما و سایر مسافرین خودرو داشته باشد.
• پس از اتمام زلزله به آرامی و با دقت بالا به مسیر خود ادامه دهید. در حین رانندگی به محل‌های آسیب دیده توجه داشته باشید و از حرکت بر روی پل‌ها، مسیرهای آسیب دیده و نزدیک ساختمان‌های تخریب شده بپرهیزید.

اگر در یک محل گیر افتادید

• از روشن کردن کبریت یا هر وسیله آتش‌زای دیگری خودداری کنید. به هنگام زلزله هیچکدام از تجهیزات در محل مناسب خود قرار ندارند و حتی احتمال نشتی گاز یا سایر مواد آتش‌زا وجود دارد؛ روشن کردن کبریت به معنی وضعیت بدتر حادثه زلزله است.
• از جابجایی و تلاش برای کنار زدن گردوغبار بپرهیزید. با توجه به اینکه در جریان زلزله بخش‌های مختلفی ممکن است روی هم قرار گیرند، جابجایی شما ممکن است به سقوط مجدد آنها و گیر افتادن بیشتر شما منجر شود.
• از یک دستمال یا قسمتی از لباس خود به عنوان ماسک استفاده کنید. در هنگام زلزله احتمال پخش گردوخاک و یا دود وجود دارد. بنابراین برای فرار از خفگی می‌توانید از این گزینه استفاده کنید.
• برای مطلع کردن افراد دیگر از حضور و شما در آن نقطه به یک لوله یا دیوار ضربه بزنید. اگر هم کسی در نزدیکی شما بود، می‌توانید از سوت برای خبر کردن او استفاده کنید. تا جایی که می‌توانید از فریاد زدن بپرهیزید؛ فریاد بلند ممکن است به سقوط گرو خاک بیشتر بر روی شما منجر شود. هرچند می‌توانید به عنوان گزینه آخر از فریاد زدن استفاده کنید.
• از دست و پا زدن و لگد به اطراف خودداری کنید. بعد از اتمام زلزله به‌احتمال‌زیاد بخش زیادی از بافت‌های اطراف شل شده است و با ضربه شما احتمال سقوط آنها وجود دارد. سعی کنید و از راه‌های ایمن برای خبر کردن دیگران استفاده کنید.

[irp posts=”6152″ name=”نگاهی کلی به انواع کاغذ دیواری و کاغذ دیواری ضد زلزله”]

پس از زلزله چکار کنیم

• خونسرد باشید و اگر می‌توانید به دیگران کمک کنید.
• برای پس‌لرزه‌های احتمالی آماده باشید.
• برای اطلاع از زلزله به رادیو و تلویزیون رسمی گوش دهید. به توصیه‌های آنها گوش دهید، گیرنده‌های تلفنی و گوشی همراه را نزدیک خود نگه دارید و فقط در صورت نیاز به خدمات اضطراری، با آنها تماس بگیرید.
• کفش‌های محکم و لباس محافظ داشته باشید؛ زیر این کار از آسیب‌های احتمالی بعدی ناشی از بقایای تجهیزات شیشه‌ای جلوگیری می‌کند.
• منزل و محل اقامت خود را از لحاظ آسیب‌های ساختاری و سایر خطرات مورد بررسی قرار دهید؛ اگر فکر می‌کنید هنوز منزل شما ناامن است به آن وارد نشوید و به نهادهای حمایتی اطلاع دهید.
• اگر مجبور هستید که بعد از زلزله از منزل خود خارج شوید، تجهیزات کمکی و سایر موارد ضروری را با خود ببرید. در صورت امکان پیامی در مورد سلامت خود قرار دهید و دیگران را از وضعیت خود مطلع کنید.
• غذا یا آب را هدر ندهید؛ زیرا ممکن است منبع خراب شده و به زودی به مواد غذایی سالم دسترسی نداشته باشید.
• تا زمانی که از نشتی گاز و سایر مایعات قابل اشتعال مطمئن نشده‌اید، چراغ‌ها را روشن نکنید و کلید آنها را در وضعیت خاموش بزارید. می‌توانید برای بررسی وضعیت موجود از چراغ قوه استفاده کنید تا از سلامت آنها مطمئن شوید. نشتی گاز را می‌توانید از طریق بوی بد آن فهمید.
• اگر بلافاصله پس از زلزله به شیر آب دسترسی داشتید یک گالن آب و یک بطری را پر کنید. اگر آب شیر قطع شده باشد، به خاطر داشته باشید که مخزن آب گرم حمام می‌تواند گزینه خوبی باشد (قبل از استفاده مطمئن شوید که آب داغ نباشد و وضعیت را بدتر نکنید). آب مخزن توالت فرنگی (نه کاسه توالت) نیز گزینه اضطراری خوبیست.
• اگر فکر می‌کنید که لوله‌های فاضلاب شکسته‌اند، از تخلیه سینک و سیفون توالت بپرهیزید.
• هرگونه مواد خطرناک ریخته شده در محیط را به‌دقت پاک کنید. قبل از این کار از محافظ برای چشم و دست خود استفاده کنید.
• پس از بررسی وضعیت خود، به سراغ همسایه‌ها و خانواده خود بروید و در صورت وجود مشکل به نهادهای واکنش سریع اطلاع دهید. سعی کنید خانواده را از وضعیت خود مطلع کنید و از نگرانی آنها کم کنید.
• اگر نیاز به کمک دارید و به تلفن دسترسی ندارید می‌توانید به پیام کمک بر روی کاغذ بنویسید و به در یا پنجره بچسبانید.
• مراقب پس‌لرزه‌ها و اثرات ثانویه آنها باشید و از تردد در محل‌های ناامن بپرهیزید. این اثرات ممکن است به سقوط وسایل بیشتری بیانجامد.

کلینیک ساختمانی بهتام ضمن آرزوی سلامتی برای شما، توصیه می‌کند که از رفتارهای خودسرانه و هیجانی ناشی از اضطراب بپرهیزید و در خونسردی به توصیه نهادهای امنیتی و حمایتی گوش دهید.