تیرچه ؛ هر آنچه در مورد تیرچه و انواع آن باید در ساختمان سازی بدانید

تیرچه قطعه ای است ساخته شده از فولاد و بتن که با قرارگیری بلوک ها در روی آن به عنوان قالب بتن پوششی ( در جالی ریخته شده ) مقطع T شکل مناسبی را تشکیل می دهند. انواع مختلفی از تیرچه‌ها وجود دارد که در بخش بعدی به آن اشاره گردیده است اما اگر بخواهیم قدیمی ترین تقسیم بندی از تیرچه‌ها را بیان کنیم باید گفت تیرچه خرپایی بر دو نوع است :

1. تیرچه‌با قالب ماندگار ( سفالی ) که به آن تیرچه کفشک دار میگویند.
2. تیرچه‌بدون قالب ماندگار ( بتنی و یا فلزی )

تیرچه خرپایی ساخته شده از خرپای فولادی و پاشنه بتنی میباشد خرپای تیرچه‌شبکه پیش ساخته ای از میلگرد های کششی زیرین (یا ورق ) ، بالایی و عرضی ( زیگزاگ ) که به شکل خرپایه به همدیگر جوش یا قلاب می شوند و ایستادگی لازم را برای حمل و اجزا آن تامین میکنند(+)

تیرچه پیش ساخته خرپایی از اجزای زیر تشکیل می شود:

1. میلگردهای زیرین در مرحله اول باربری تیرچه‌میلگرد زیرین خرپایی باید قادر به تحمل نیروی کششی ( حاصل از لنگر خمشی ) ناشی از وزن بار مرده سقف در فاصله محور تا محور تیرچه ها در سه مرحله تحت بارگذاری قرار می گیرند که در مرحله اول بار ناشی از حمل و نقل را تحمل میکنند و در مرحله دوم بار ناشی از اجزای بتن ریزی سقف که وزن مرده سقف ( وزن تیرچه بلوک و بتن درجا ) و بارهای در حین اجرا در حد فاصل تکیه گاه های اصلی به تیرچه است. و در مرحله سوم تحمل بار فرآیند حاصل از بارهای مرده و زنده پس از عمل آوری بتن پوششی و کشب مقاومت کافی را دارا میباشد در ضمن باز زنده هر ساختمان متناسب با خودش و دارای تایید مهندس ناظر و مهندس محاسب می باشد. ( مسکونی ، تجاری ، اداری )

دقت داشته باشید در تیرچه‌های فلزی به جای میلگرد از ورق استفاده می شود

2. محصولات فولادی گرم نورد شده به صورت ساده یا آج دار یا مقطع گرد به صورت شاخه ای یا کلاف بسته بندی می شوند. آج عبارتند از برجستگی های که به صورت طولی و عرضی روی سطح میلگرد هنگام نورد ایجاد می گردد.

نکات ذیل در ساخت این گونه تیرچه ها ضروری است :

• فاصله آزاد تیرچه‌ها نباید از 75 سانتی متر بیشتر باشد.
• ضخامت بتن پوششی قسمت بالایی تیرچه نباید از 5 سانتی متر کمتر باشد.
• عرض تیرچه‌های نباید از 10 سانتی متر کمتر باشد.
• ارتفاع کل نباید از بیشتر از 3/5 برار حداقل عرض آنها باشد.
• میلگرد A2 به دلیل جوش پذیری بالا در نمرات 9 و 10 و 12 قابل استفاده می باشد در صورت لزوم در محاسبات انجام شده در ساختمان از میلگرد نوع A3 در نمرات 14 و 16 و 18 میتوان استفاده کرد.
• جوشکاری باید در سالن مسقف انجام گیرد.
• از دستگاه رکتی فایر با درجه 160 الی 190 آمپر در سایزهای مختلف باید استفاده کرد.
• ویژگی ظاهری بخش بتنی تیرچه که نشیمنگاه بلوک هاست باید حداقل 15 میلیمتر بوده و سالم و صاف باششند و سر میلگرد تقویتی باید از سطح بتن پاشنه نمایان باشد.
• جابجایی تیرچه‌ها در حین تولید 72 ساعت پس از بتن ریزی باید انجام پذیرد در صورت استفاده از روش های ویژه تسریع کننده گیرش بتن زمان فوق رو می توان کاهش داد.
• میزان خیز منفی تیرچه 1 سانتی متر در طول و همچنین پیچیدگی جانبی تیرچه نباید بیش از 1 سانتی متر طول باشد.

استفاده از این محصولات را به شما پیشنهاد می کنیم:

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]

بتن آماده 

[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]

 بتن آماده مقاومت فشاری C50

[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

انواع تیرچه

• تیرچه‌کرومیت یا تیرچه فلزی : تیرچه کرومیت یا تیرچه فلزی که به نام تیرچه فولادی با جان باز نیز شناخته می شود ‌تشکیل شده است از یک تسمه ( ورق ) در بال تحتانی ، یک عدد نبشی در بال فوقانی تیرچه‌و میلگرد ۱۰ یا ۱۲ به عنوان زیگزاگ که توسط جوش به نبشی و ورق متصل می شود. در دو سر تیرچه های کرومیت یک ورق به صورت نری به عنوان عضو برشگیر تیرچه استفاده می شود.همچنین در طول های زیاد و یا بارگذاری سنگین تر از میلگرد با قطرهای مختلف و یا نبشی به صورت دوبل یا سپری در بال فوقانی و یک یا دو میلگرد یا ورق به صورت نری در عضو کششی تیرچه استفاده می گردد. در تیرچه های بزرگتر از ۵/۶ مترنیز میلگردهای زیگزاگ تقویتی ( گوشواره ) علاوه برورق برشگیر در دو سر تیرچه‌اضافه می شود. تیرچه های کرمیت خود ایستا بوده و نیازی به شمع بندی ندارند. به همین سبب بتن ریزی چند سقف در یک مرحله امکان پذیر می باشد و سرعت اجرای سقف نیز از مزایای اصلی سقف کرومیت می باشد(+)

در این نوع تیرچه در بالا از نبشی استفاده میشود دروسط یک ردیف میلگرد زیگزاگ و در پایین از یک ورق به عنوان پاشنه استفاده می شود همچنین در دوطرف تیرچه دو عدد ورق جوش می دهند بزرگترین مزیت این نوع تیرچه سرعت بالای آن در اجرا می باشد زیرا در این تیرچه‌نیازی به استفاده از جک نیست و می توان چند سقف را با هم بتن ریزی کرد اما این تیرچه‌معایب زیر را نیز دارد:

• از آنجا که در این نوع تیرچه‌عضو کششی سقف (که ورق موجود در پاشنه است)بیرون بتن باقی میماند و تمام اتصال این عضو به سقف از طریق جوشهای میلگرد زیگزاگ تامین میشود در صورت بروز مشکل در این جوشها سقف عضو کششی خود را از دست خواهد داد بنابراین این نوع از سقفها دارای ضریب اطمینان پایینی هستند. لازم به یاد آوری است این عضو به علت افزایش و یا کاهش دما دچار انبساط ویا انقباض در طول خواهد شد که می تواند منجر به شکستگی جوشها شود.این مسئله در زمان وقوع آتش سوزی خطرناکتر  هم می شود.
• در معرض هوا و رطوبت بودن عضو کششی عیب دیگر این نوع از سقفهای کرومیت است که منجر به زنگ زدگی آن می شود به همین علت محافظت از این عضو در برابر رطوبت و جریان هوا اهمیت ویژه ای دارد که البته این فرایند مستلزم صرف هزینه و وقت می باشد.
• عیب دیگر این نوع از سقف اتصال فولاد (میلگرد) به آهن (ورق کف) می باشد این نوع از جوش به علت غیر همگن بودن دو جنس این جوشها از مقاومت پایینی برخوردار می باشد.
• به علت استفاده بیشتر از فولاد و الزام در پوشاندن ورق پاشنه جهت محافظت در مقابل زنگ زدگی هزینه تمام شده این تیرچه بالاتر می باشد که مقدار این بالاتر بودن به قیمت قولاد بستگی دارد.

در نهایت اگر در زمان تولید این نوع تیرچه از سیستم سنتی با جوش قوس الکتریکی استفاده شود به مشکلات بالا باید خطای انسانی و آسیب رسیدن به میلگردهای برشی به علت استفاده از سیستم جوش قوس الکتریکی را نیز اضافه نمود که منجر به افزایش بیش از پیش مشکلات این نوع تیرچه‌خواهد شد(+)

• تیرچه‌پیش تنیده : برای به وجود آوردن پیش تنیدگی در بتن تیرچه‌نیاز است که از چند سیم فولادی به قطر ۵ میلیمتر با مقاومت حدودا ۱۷۵۰۰ تا ۱۹۰۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع استفاده شود ، البته تعداد رشته سیم ها به طول تیرچه‌و بارگذاری سقف بستگی خواهد داشت.

برای تولید تیرچه‌پیش تنیده سیم ها ( وایرها ) قبل از بتن ریزی توسط دستگاه ، تا ۶۵ درصد مقاومت نهایی خود ، به وسیله جکهای هیدرولیکی کشیده می شوند ،و پس از بتن ریزی و به دست آمدن مقاومت کافی در بتن ، و ایجاد پیوستگی مناسب بین فولاد و بتن ، سیم ها به آرامی رها می شوند تا تیرچه‌تحت تنش فشاری قرار بگیرد . دقت شود که قطع با دستگاه های مکانیکی صورت بگیرد. قطع کردن با حرارت مانند دستگاه جوش و یا هوا برش ممنوع است.

پس از خشک شدن بتن ، تیرچه‌منقبض شده و به سمت بال خیز برمی دارد . خیز تیرچه‌پیش تنیده پس از بتن ریزی سقفها افت کرده و از زیر سقف ، سطحی هموار قابل مشاهده است (+)

چند نکته مهم در تولید تیرچه پیش تنیده و اجرای سقف با تیرچه پیش تنیده که باعث افزایش کیفیت خواهد شد :

• سطح مقطع تیرچه پیش تنیده ، برای تامین محل مناسب نصب بلوکهای سقفی ( یونولیت یا بلوک سیمانی ) در دو طرف آن ، به شکل سپری ساخته می شود .
• عرض قسمت تحتانی نباید کمتر از ۱۰ سانتیمتر باشد، ارتفاع پاشنه حداقل ۴ سانتیمتر و محل قرار گرفتن بلوکها ، حداقل ۲ سانتی متر در نظر گرفته می شود . ارتفاع کل تیرچه به حدی است که ایستایی لازم برای حمل و نصب تیرچه‌و تحمل بارهای اجرایی در مرحله اجرا و قالب بندی تامین گردد . ( معمولا ارتفاع تیرچه پیش تنیده با توجه به طول آن ۱۳ و ۱۵ سانتیمتر می باشد .)
• سطح بالایی تیرچه پیش تنیده ، برای ایجاد پیوستگی کافی و درگیر شدن با بتن پوششی به طور زبر و برجسته بتن ریزی می شود .
• مقاومت فشاری ۲۸ روزه نمونه های مکعب بتن تیرچه‌پیش تنیده ، نباید از ۳۵۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع ، همچنین ؛ از دو برابر تنش فشاری قسمت زیرین تیرچه‌ها ، بیشتر باشد .
• پوشش بتنی روی اطراف سیمهای فولادی حداقل ۲۰ میلیمتر است و فاصله دو سیم مجاور از هم به حدی است که بزرگترین دانه سنگی بتن ، به آسانی بتواند از میان آنها عبور کند .
• محل استقرار سیمها در تیرچه پیش تنیده طوری انتخاب می شوند که تنش فشاری در قسمت زیرین تیرچه، بیشتر از تنش قسمت بالایی آن باشد .

• میلگرد عرضی ( زیگزاگ ) در تیرچه پیش تنیده : تیرچه‌های پیش تنیده معمولا فاقد آرماتور عرضی ( زیگزاگ ) هستند ولی برای تقویت مقاومت برشی دو انتهای تیرچه، ایجاد محل مناسب جهت بستن میلگرد ممان منفی و حرارتی ، پیوستگی و گیرایی بیشتر بتن پوششی روی سقف با تیرچه‌و همچنین ایجاد گیره های لازم برای حمل و نقل تیرچه‌ها توسط بالابر ، جرثقیل و کارگران ، کار گذاشتن میلگرد عرضی در دو طرف تیرچه، در هنگام بتن ریزی بتن تیرچه، در محل کارخانه تیرچه‌سازی توصیه می شود.

در سازه های بتنی حداقل طول تکیه گاه تیرچه‌در داخل پوترها رعایت می شود ولی در اسکلت های فلزی که نشیمن پلهای مناسبی ندارد ، بستن قالب در دو سر تیرچه، جهت رعایت طول تکیه گاه تیرچه ، با در نظر گرفتن مقاومت پلها و ستون ها توصیه می شود(+)

استفاده از شبکه های پیش ساخته آرماتور ( مش های فلزی ) به جای استفاده از میلگردهای حرارتی کلاف ، بر روی سقف مناسب تر است .

استفاده از این محصولات را به شما پیشنهاد می کنیم:

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]

بلوک سبک هبلکس اردکان 37.5*25*60

[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]

بلوک سبک لیکا دیواری (چهار جداره)

[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]

یونولیت سقفی 1.25 کیلوگرمی

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

• مزایای اقتصادی استفاده از تیرچه های پیش تنیده :

  • کاهش قیمت تیرچه پیش تنیده بیش از ۴۰ درصد ، به علت مصرف کمتر فولاد در تیرچه‌های پیش تنیده ، قیمت این نوع تیرچه‌نسبت به تیرچه‌های سفالی و بتنی تا بیش از ۴۰ درصد ارزانتر می باشد . هم اکنون در کشورهای اروپایی و آمریکایی به دلیل کمبود فولاد و صرفه جویی اقتصادی استفاده از تیرچه‌های پیش تنیده رواج بیشتری دارد.
  • کاهش مصرف بتن تا ۴۰ درصد کمتر از تیرچه‌های کرومیت و سفالی : با توجه به پرشدن جان تیرچه های پیش تنیده در کارخانه ، در هنگام بتن ریزی سقف ها در محل پروژه در حدود ۴۰ درصد مصرف بتن کاهش می یابد .
  • کاهش قیمت بلوک های مصرفی در تیرچه های پیش تنیده : به علت ارتفاع کمتر تیرچه‌های پیش تنیده نسبت به تیرچه کرومیت و تیرچه‌سفالی که در حدود ۱۳ و ۱۵ سانتیمتر می باشد به جای استفاده از بلوک هایی با ارتفاع ۲۵ سانتیمتر ، می توان از بلوک هایی با ارتفاع کمتر ( به شرط فشردگی و استحکام بیشتر بلوک یونولیت در هنگام بتن ریزی ) استفاده نمود.
  • کاهش وزن فولاد فونداسیون و سازه : با در نظر گرفتن وزن کمتر سقف های اجرا شده بوسیله تیرچه‌های پیش تنیده ، در زمان طراحی و محاسبات از مصرف فولاد در سازه کاسته می شود .
  • اجرای تیرچه پیش تنیده در سازه بتنی
  • سرعت اجرا : کاهش قابل ملاحظه زمان اجرای سقف با استفاده از تیرچه پیش تنیده . با هماهنگی های لازم می توان زمان تخلیه تیرچه‌ها و انتقال تیرچه ها به طبقات را در یک زمان قرارداده تا توسط جرثقیل تیرچه‌ها مستقیما از ماشین حمل کننده به طبقات انتقال داده شده و توسط پیمانکار در داخل پوترهای سازه های بتنی و یا پل های سازه های فلزی قرار گیرد . همزمان با نصب تیرچه‌ها مرحله بلوک گذاری و نصب آرماتورهای افت و حرارت و کلاف های عرضی نیز قابل اجرا می باشد. ( در یکی از پروژه های اجرا شده در وردآورد تهران ، با ۸ نفر نیروی کار ، در یک روز کاری ۵۰۰ متر مربع سقف آماده بتن ریزی شده است .)
  • عدم نیاز به جک در زیر تیرچه‌های کوچک و استفاده از جک کمتر در دهانه های بزرگ ، همچنین امکان استفاده از مش های پیش ساخته فولادی به جای میلگردهای افت و حرارت نیز بر سرعت اجرای سقف ها می افزاید.

• تیرچه بتنی ( بتونی ) سنتی : تیرچه بتنی سنتی تشکیل شده است از ۲ عدد میلگرد با حداقل نمره ۸ و حداکثر ۱۶ در بال تحتانی ، یک عدد میلگرد در بال فوقانی و میلگردهای عرضی ( زیگزاگ ) نمره ۶/۵ یا ۸ به صورت تک و یا دوبل که توسط جوش الکتریکی به میلگردهای تحتانی و فوقانی جوش داده می شود. قسمت پایینی خرپای آماده شده در قالب های موقتی قرار گرفته ، پس از بتن ریزی از قالب ها خارج و بعد از خشک شدن بتن آماده جابجایی و قابل استفاده در سقف می باشد. در تیرچه‌هایی با طول زیاد و یا بارگذاری بیشتر یک عدد میلگرد تقویتی نیز در پایین تیرچه‌اضافه می گردد.
• تیرچه فندوله سفالی سنتی : تیرچه‌های فندوله سفالی سنتی نیز مانند تیرچه‌های بتنی سنتی ، خرپایی مشابه دارد. یعنی متشکل شده از یک آرماتور فوقانی ، دو یا سه آرماتور در پاشنه تحتانی تیرچه‌و میلگردهای عرضی زیگزاگ با این تفاوت که به جای قرار گرفتن در قالب موقت در بلوک های فندوله سفالی قرار گرفته سپس بتن درون این قالبها ریخته می شود. قابل ذکر است طبق اطلاعیه سازمان نظام مهندسی استفاده از این تیرچه ها در ساختمان ممنوع اعلام شد.
• تیرچه های صنعتی : تیرچه‌های صنعتی یا ماشینی مانند تیرچه‌بتنی و سفالی سنتی از خرپایی فلزی تشکیل شده است که میلگردهای برشی آن ( زیگزاگ ) به جای اتصال توسط جوش الکتریکی بوسیله جوش مقاومتی یا همان نقطه جوش به آرماتورهای تحتانی و فوقانی متصل می گردد. خرپای تیرچه‌صنعتی هم در قالبهای موقت و هم در قالبهای ماندگار سفالی قابل بتن ریزی می باشد.
• تیرچه نیازیت : تیرچه‌های نیازیت کاملا فلزی می باشد و دارای یک سپری در بال فوقانی تیرچه، تسمه فلری در بال تحتانی و به جای استفاده از میلگرد به شکل زیگزاگ از آرماتورهایی به صورت خرپا استفاده می گردد. تیرچه‌نیازیت نیز مانند تیرچه کرومیت خود ایستا بوده و نیازی به نصب جک و شمع بندی در زیر سقف نمی باشد. تفاوت تیرچه‌نیازیت با تیرچه‌های دیگر عدم نیاز به بتن در جان تیرچه‌می باشد ، بطوریکه بلوکها کاملا به آرماتورهای خرپای تیرچه چسبیده و بتن فقط روی سقف و اطراف بال فوقانی تیرچه‌را پوشش می دهد و اما تفاوت تیرچه نیازیت با تیرچه‌کرومیت عبارت است از :
  • به علت باربری بال فوقانی تیرچه‌نیازیت جان این نوع تیرچه‌نیازی به بتن ندارد .
  • در بال فوقانی تیرچه‌نیازیت از پروفیل سپری استفاده می شود در صورتی که در تیرچه‌های کرومیت فقط در ابعاد بزرگتر از ۶/۵ متر دو عدد نبشی پشت به هم به حالت سپری جوش و استفاده می شود.
  • میلگرد عرضی یا همان زیگزاگ در تیرچه‌های کرومیت به صورت پیوسته و در تیرچه‌های نیازیت به صورت منقطع است.
  • وزن تیرچه‌های نیازیت نسبت به تیرچه‌های کرومیت سنگین تر است.
  • مصرف بتن در سیستم نیازیت به دلیل پر نشدن جان تیرچه‌از بتن کمتر از سیستم سقف کرومیت و دیگر سیستم های تیرچه بلوک است.
  • در بال تحتانی تیرچه‌کرومیت از ورق و در تیرچه های نیازیت از دو عدد نبشی یا ورق استفاده می گردد.
  • طبق جداول کتاب طراحی تیرچه‌های فولادی با جان باز اجرای تیرچه کرومیت تا طول ۸ متر میسر است ولی در وب سایت شرکت تولید کننده نیازیت به امکان اجرا این تیرچه‌تا طول ۱۲ متر اشاره شده است.
  • قیمت تیرچه نیازیت و کرومیت که به خاطر تفاوت قیمت ورق و میلگرد و میزان مصرف هر کدام از این مواد اولیه قیمت ها متغیر است. بهترین پیشنهاد استعلام قیمت هر دو تیرچه‌قبل از زمان اجرای سقف ساختمان می باشد.
  • بال فوقانی تیرچه نیازیت تا انتهای بال فوقانی امتداد دارد ولی در تیرچه‌کرمیت بال فوقانی کوچکتر از بال تحتانی است.
  • ورق برشگیر در تیرچه‌نیازیت به صورت L است و در انتهای تیرچه بال فوقانی و تحتانی تیرچه‌با ورق برشگیر کاملا پر می شود درصورتی که در تیرچه‌فلزی کرومیت بال تحتانی با بال فوقانی فاصله دارد.
• شکل ظاهری تیرچه نیازیت که در سازه های بتنی کاربرد دارد با تیرچه نیازیت در سازه های فلزی متفاوت است. به این صورت که مانند عکس زیر در تیرچه ای که در اسکلت بتنی به کار می رود دو سر بال فوقانی تیرچه‌به صورت مورب به سمت بال تحتانی ساخته می شود. ولی در تیرچه کرومیت تفاوتی بین سازه بتنی و فلزی به جز در نوع اتصال وجود ندارد.